Hunsrücker Platt

 

Gedanken im 90. Jahr

von Erich Franz, Hundheim im Februar 2016


Langeweile und nichts zu tun, dazu ist man nicht geboren.
Drum will ich versuchen ein bisschen Abwechslung im Schreiben zu suchen.

Aber ob mir das gelingt ich glaube es kaum.
Ich will es versuchen und gebe meinen Gedanken mal Raum.

Kapitel I. Meine Jugendzeit
vom 4. 2. 1926 – Weihnachten 1945
 
Äisch sinn 90. Johr, äisch kläwent selwer kaum,
is awer so, unn is aach wor,
äisch sinn nämlich am 4. 2. 1926 in Woord gebor.
Albert unn Emma harrisch mär als Eltere ouserkor,
im schene Wiesegrund im Woorder Dahl,
dat wa däh Platz mäiner Wahl.
Mäi ällerer Brurer Helmut war schun doh,
Schwestersche Maria unn Brurer Willi kame noch hinnenoh.

Die Klänkindsjohr die kumme koum,
dann in mäinem Gedächtnis vor.
In usem Johrgang ware mär se vert,
de Jährigperesch Helmut de klän,
dat Phellepse Heddi dat kräftisch,
äisch däh Schneirersch Erich däh schmächtisch,
unn Heinze Willi däh war in bische annerscht in säiner Art
unn er hat aach in seinem Läwe die schleschteste Kart.

Sinn dann 1932 mit nanner in die School nin gang,
unn doh hot dat Läre aach schun angefang,
ous waret nou mit nore Spiele,
schun hot mer miese läre Ziele,
Rechene, unn 1 x 1 seläre unn aach Schräiwe,
dat Schräiwe wah doch nit gläisch so mei Sach
doh drohte änem aach schunemol Ungemach.
Aach scheen Schräiwe hot dohmols miese sinn
dat war joh nou ganet so in mer drin.
Nositze kam dann noch de zu,
wo bläibt dann doh bäi änem die Mitdaachsruh?
Unn alle Schoolarwet noch inet Räine schräiwe,
äisch dacht for mäisch die dun dat iwertreiwe,
nix genutzt hot dat ganze iwe,
rous kamde immer nore Hyroglywe.
Im Nohinin hot sich dat all geklärt,
statt Sütterlin unn scheen hät mer
besser die lateinisch Schrift gelärt.

Dehäm hots dann nor gehäß, ganz erscht,
streng disch ahn, dat sinn jetzt kä Witze
sunst bleibsde aach noch sitze.
Unn hat mer mol in Arwet verschwitzt,
orer nit ordentlisch gemach,
dat war dann schun in arisch Sach,
mannisch mol war mär dat ganze nit gehäier,
wenn dat so weirer ging, immer in dä gläische Läier,
in Mäster im Klexe unn Fehler schreiwe,
so konnt dat uff Douer wuhl nit bleiwe.
Awer dat der jetzt nit mänt im Singe war äisch gut debäi,
Erster, wenn mer guggt von hinne in der Reih,
äisch will joh jetzt nit hetze, bäim änzel vorsinge,
dorft äisch mäisch immer gläisch wierer setze.

Am Waldrand an däh Haselnusshecke,
doh hots genn die scheenste Stecke,
die älldere Bue hon die selwer geschniet,
unn harre äre Platz im Schoolsall im Schrang in de Eck,
dat mer se aach hat wenn mer se gebroucht,
wenn die Kerle mol wierer nix gelärt orer nix gedaucht,
bevor mer wust wie änem geschied,
hot mer aach mol griendlisch sei Wix domet griet.
Äisch denke hout, die Wix is unn war gut for die Schuh,
awer uffem Kinnerpo hot se doch se sinn tabu.
In däh houdisch Zeit härre die Kinner Rod gewust,
se härre mol hordisch mit ärem Smartphon getwittert,
unn so in Aschplätscher hät aach emol gezittert.

Mäi Brurer Helmut war in de School äisch mäscht sahn us Bester,
unn scheen schreiwe kunnt aach mei Schwester.
Worum dat äisch mer nor immer so schwer doh mus doch ändlisch mol in Bessrung her
Awer dann uff ämol doch alles besser lief,
unn äisch hon noch alles innet rechte Lot ninn kriet.
Uff wat hätt mär als Kind dann sille boue,
wenn mär vergisst aach mol dat Selbstvertroue
bei us Kinner uff se boue?
Wenn aach mol hatt in groß Loch geklafft,
de Schoolabschluss de wa dann doch mit gut geschafft.

It war die Zäit in däh dreißischer Johr,
doh kam noch meh so ungeräimtes vor,
so hot ma aach miese läre so mansches Noue,
anstatt Gemoije unn Gundaach,
"Heil Hitler" se rufe, hon us gelärt die Schloue.
Et war us nit so rescht bewust wat se doh mit us gemach,
wer kund dann ahne dat us drohde groß Ungemach.
Mit 10 Johr hommer schun in broun Uniform mit Schellerrieme,
unn for uff de Kopp in Grätzje griet.
Uffem Beller Martplatz hommer dann trenärt,
unnet Marschere unn dobäi se singe in Lied gelärt.
Ousem Radio wat domols noch ganz selte,
war so mansches se häre, wat seiner Zeit dat sull gelte.
Doh gän gawet domols neist se demonsträre,
mär hot nore däh Obrigkeit immer miese häre,
wenn nit, härre die disch dann gemach ganz weisch,
it hot gehäs "in Hoch uff Deutschland dat Großdeutsche Reisch".

Die alte Läit unner us hon doh schon gedaacht,
unn unner vorgehallener Hand dann aach gesat,
hoffentlisch geht dat aach all gut,
orer verläre mär noch us Läwe, us Hab us Gut.
So kamet dann dat wah ganet scheen,
mer hot miese schun mit 16 inet Wehrertüchtigungslacher gehn,
unn de Arwetzdienst däh wa dann als nägstes draan,
doh hon mär dumme Bue vum Land, noch miese läre scheppe,
mer kam sisch vor wie in Kompanie mit louder Deppe.
Kaum de häm vun däm Dilemma,
doh kam gläisch die nägste schlimme Stufe,
zum Militärdienst wurd mär gerufe,
dann hießet nor noch, "Führer befiehl, wir folgen Dir"
wa dat werkelisch vor us dat groß Ziel.

Iwer Umwäsch hot mer us noh Nordfrankreich in
die Normandie transportärt, Bue von 17 unn 18 Johr,
mansches kam us doh schun räscht wunnerlisch vor,
mit so Kinner wulle die noch däh Kriesch gewinne,
girret dann werkelisch nit noch for us in entrinne.
Rund um Callä, wo mer ware stationert, wäit unn brät
war
Rommel Spargel geplanzt?
Wat is dat, wäs dat hout noch äner, doh wäs äisch Rod:
dat ware 2-3 Meter hohe Pähl mit Stacheldroht
verspannt for Luftlandetruppe absewäre,
so en Wahnsin, gabs denn sunst kän Rod?

Die Invasionn in der Normandi fand dann statt, weirer siedlisch,
aus wars noun mit ruhisch unn gemiedlisch.
Kaum noch rischtisch ausgebild,
ware mer schon im greste Schlamassel drin,
it hieß uffämol: vorwärtz Kamerade mär miese zrick,
hoffentlisch hon mer noch in bisje Glick.
Zu Fuß gelatscht vun Nordfrankreich unn Belgie,
bis weit noh Holland nen, fast ohne Pous,
hoffentlisch komme mer loh noch häl noch rous?
Doch im Lazaret hon äisch misch wierer funn
zwei Bähn die ware dick verbunn.
Zwe Daach hommer dann uffem Kalender gefählt,
wo äich hat geschlof, orer sogar in Ohnmacht gelän.
In halbeb Johr hots dann gedouert schun,
bis mer sahn kunnt, jetzt isset iwerwunn.

Doch dann gings schun wirer wäirer
awer leider aach net viel geschäirer.
Wenn mer gedacht is die Sach dann ball rum,
ware mer in die Gefangenschaft längst schun kum,
ous wars im gute Lazaret im Krankehous Leuwarde,
in Jever uffem Bahngläis inem Viehwagong ziemlich beschi...scheiden,
mit 18 Mann im Strohlager war us noue Bleibe.
Hon doh erste Erfahrung mit veganem Esse gesammelt,
unn Woche lang nore uffem Bahngläs rum gegammelt.
1/8 Kommisbrot, en Schlappe Wassersupp am Daach,
unn die war werkelisch Vegan,
kä Schnippselsche drin vun äner Wutz unn änem Hahn.
Dann simmer in enem annere Lager unnerkumm
unn en Misthordewahn mit wat se Esse is kumm.
Säijbohne hommer gepult unn Grumbeere geschielt,
unn schun verstuhle noh däm nägste Esse geschiehlt.

Awer uffämol hot mei Vadder vor mer gestann, oh froher Schreck,
mach vorran sarer nor mach flott,
mer miese so hordisch wie mielisch loh fot.
Wie sullisch äisch dat verstehn, wie sull dann so ebbes gehn.
Vertrou mer mei Suhn, äisch hon alles geplant awäi,
unn hon aach in Ouswäis for däisch debäi,
gläb mer dat is jetzt alles käh Stuss,
hout Mittag im Ähn geht schun de Bus.
Paar Klamotte, an de Fies in Schuh unen Schlabbe,
kann mer so innet Ungewisse dappe,
mär us dann, äisch gläwe ganz gebickt,
ousem Lager, däm verlouste, ganz hälisch verdrickt.
Bei Privatläit hon mer dann die Klärer gedouscht
unn sinn mirrem Bus noh Wilhelmshafe gerouscht,
um dann uff Bresche und Baije,
inn de Zug no Oldenburg se stäije.
De Vadder sat dann ball am Ems - Jade Kanal (soweit ging die Internierungszone),
is die bewacht Grenz, awer bis dohin,
isset im Zug schun ziemlisch dunkel
unn die hon joh nore so en klän Karfunkel.
Mäi Herz dat hott wie will geklobbt,
als wär ich wäß Gott wie wäit gerobbt.
It ging awer alles gut, äisch war joh aach nit alän,
unn an Weihnachte war ich, mäinem Vatter säi hout noch Dank, de Häm.
 
Teil II - Nachkriegszeit.
 
De Kriesch war ous, äisch wa de Häm,
it kam mär alles so verlore vor, so allän.
Die Heimat, isse noch so wie se war,
sinner schon meh de Häm, orer fählener sogar?
Äisch hon die alte Kamerade nimme all wierer gesiehn,
it ware viele vor immer fern der Heimat blieb.

Aach in Hundem war groß de Schmerz,
Inge unn Karheinz seine Vadder, kunnt seine Liewe,
aach net meh halle im Arme unn drigge anet Herz.
Aach sunst war iewerall groß die Not,
viele hon miese kämpfe um in Stickelsche Brot.
Die Jugend hot vor allen doh ähn Plus,
kann herdischer verdränge Not und Schmerze,
unn is aach wierer eher berät, zum Läwe und Scherze.
So aach im scheene Wiesegrund,
uffem Rohdes in Woord ginget dann aach ball rischtisch rund,
mit Mundorjel, Deiwelsgei unn Grammophon,
sinn mer däh Sorje gehopst devon.
An däm äne Fuss doh harrisch noch in Schlabbe,
hätt nie gedaacht, dat so wat kinnt emol klabbe.

Dobei, äisch wäs ganet meh wie,
wat bäi mär so schnell geschah,
honnisch kenne gelärt doh mäin heutisch Frah.
Awer dat dun äisch mäi Läwe lang nit bereue:
"Lieber Schatz äisch danke Der for die läwenslange Treue."

Aach in Hundem word uffem Rodes dem Alte,
ordentlisch geschwoft, doh gawet kän halle.
Schiwer, Tango, Walzer unn Fox unner annerem,
unn dat war de Kick, aach Polka-Mahick (undefenierbare Schritte).
Vun iwerall her kamde se wuhl riever,
unn mannisch mol hon se aach geruf "Hohl iwer"
Unn drue beim Blümling, däh große Saal, wa immer rappel vull. Unn de Wein in däh Tasch spielde aach en Roll.
Aach de "Mondschein Walzer" honse doh for us gespielt,
unn die Bue hon node scheene Mädscher geschielt.
Am Enn word fors Stobbegeld se bezahle, die Flasche gezielt.
Unn et war märschtens nit de Beste,
öfter hot änem aach emol ganz scheen de Kopp  gerouscht,
mer hadden joh aach merschdens an de Musel gen Mist gedouscht.
 
Teil III. - Einstieg in ein normales Leben
 
Mit de Währungsreform 1948,
hot sich alles dann zum Bessere verännert,
mer broucht nit me douernd suche se lafe,
es gab gläisch wierer vieles se kafe.
Man stand aach nit me nore am Rand,
als kam dat Wirtschaftswunner iwert Land.
Die Welt word langsam bunter,
unn die Backe der Mensche wierer runder.
Aach die Mobilität hot langsam ahngezoh,
mer hot alsball aach kriet en Motoriedsche in Kwick,
unn hot aach dodemit rischtisch fleißisch erum gejikt.

So kam aach ball die Zeit unn wie hout äisch män,
for us Alter unn die domolisch Zeit aach noch rescht frieh,
aus gewisse Gründe, schon in Famillisch dorfte gründe.
Nohwuchs hot sich aach alsball ingestallt, zuerscht en Bibsche
rescht zart, klän unn fäin, aach sat jemand:
"Och, wat foren lieb orscherisch (schmächtig) Kerlsche."
Ebbes wär loh mol noch anse märke,
hout mäscht äisch dat mol so rischtisch san,
wat us hot domols gekränkt ganz arisch.
Vun ganz so uwe ronner hot äner gesat,
unn dat hot for us sich angehort ganz horisch so !!
"Jetzt simmer joh ball wäit genuch,
wat äm inem Doref hout alles kann bliehe,
wenn die Rotznase schun die Kinner griehe."
Inem Doref womer sich hot wille hämisch fiehle,
wie sull sich dann doh noch äner integriere.
Aach die Nohfolgegeneration brouch sich doh nit se brüste,
wenn man hout Dank Pille kann ousläwe säi Gelüste.

So musd dann wäre dat Hous bestallt,
in Mädsche unn noch in Buh hon sich dezu gestallt.
Awer dann hießet nor noch "schaffe, schaffe Häusle baue",
getrost unn in Hoffnung uff die Zukunft schaue.
Awer äisch saht dann zu meinem liewe Schatz,
for noch en Buh honn mer zwo joh aach noch in Platz.
So ward die Famillisch immer greßer,
unn wie sich mit de Zeit dat alles so macht,
aus Vier wurde dann uff ämol sogar Acht,
siewe Enkel hon sich dann noch inn gestallt
unn deren Partner hon sich noch dazu gesellt.
Iwer vier Urenkel konnte mer us aach schon freue,
so fählt us hout neist zu usem Glick
unn brouche aach neist se bereue.

Wenn man awer erhalle will dat große Glick,
soll mer verkneife sich aach so mansche Kick.
Doh nutze dann nit me viele rote Rose,
dann geret doch märschtens in die Hose.
Krankhäte unn anner Läd,
hot us im Läwe aach nit immer verschont,
von liewe Mensche Abschied nemme,
musde mer aach im Lafe där Johr,
wenn se uff ämol lage uff de Bar.
Aach von usem liewe Karheinz hommer miese Abschied nemme,
als er ganz unverhofft unn nit se fasse unn nit se gläwe
nit meh wa bei us in usem Läwe.
Trotz allem muhs gen dat Läwe wäirer,
mol trourisch unn dann aach mol wierer heiter.
Däh ähn geht, däh anner kimmt,
so iset, so wäret immer sinn, so werds bestimmt.

Et hot sich aach vieles verännert iwer die Johr,
hout geret recht locker vom Hocker.
Die Jugend hout, die is mol sesamme,
dann wierer nit, dann bäi nanner im Bett,
awer dann uff ämol dann doch wierer nit.
Orer aach gar emol se dritt.
Frieher hot mer alles gesiehn rescht streng,
hout sien se dat all net meh so arisch eng,
mer Alte schierele aldemol doh driewer de Kopp,
unn denke dat loh is doch aach emol wierer en Flopp.
Mer sull entlisch denke, lost us doch in Ruh,
seid mol ehrlich, ebbes anneres steht us Alte jo aach ganet meh zu.

Watt is loh rischtisch, doh driewer kann mer sträire,
isset rischtisch orer gut, äisich wäß it aach nit
ob dat alles dut wat dauche,
awer änet wäsisch gewiss,
en par Urenkel kann mer immer noch gebrouche.
Mer hon us Zeit geläbt in schläschte
unn in gure Zeite, mäin größter Wunsch,
is dat de Friere doch halle dät uff user Welt,
unn user Nohkomme bleibt erspart,
wat uhs so hot viele Johre lang geplacht.

So seiet dann, dem ähn geht’s gut, däm annere schläscht,
unn dem annere mischt mer näist meh räscht,
däh ähn is dick, däh anner macher,
unn äisch komme mer mannisch mol vor,
wie in groß Ersatzdällacher.
Ersatzdäl vom Kopp bis an die Bähn,
wie sull mer doh noch krie die Alte klän.
Dat sull us hout all nit verdrieße,
mer wolle däh heutische Owend unn dat wat
noch vor ous läit, noch gemeinsam genieße.
Wenn se us noch losse bissche Autofahre,
vielleischt aach nochemol in Orlab fahre?
Spazere gehn unn aach ab unn zu noch Schwimme,
Canaster spiele mittenanner,
unn milischst nit kumme hinnernanner,
unn aach mol in Gläsje Wein noch trinke,
unn aach emol dem Nober unn der Nobersch winke,
dann wäret doch hie aach uff dieser Welt noch recht scheen,
unn it kinnt noch in paar Jährscher so wäirer gehn.

Die näinzisch Johr sinn rimm,
dat is jo wäirer nit so schlimm,
awer worum krie mer Alde, immer wierer ähn uffs Dach,
dat mer schon wierer mol läije flach,
mer dut sich joh noh Kräfte wäre,
unn denkt dat muhs doch sinn se reparäre,
doch dat is oft schun rescht schwierisch,
denn die Accus, die Accus sinn fast lierisch.

zrick an de Anfang