Sinimbu, de 18. Mai 1921
Liewe Verwandte
De letzt Brief vun Ouch vum 14. Januar 1921 is hie am 6. März
1921 ahnkumm. It hot us sehr gefräit dat der noh de schwere
Krieschsjoor unn de bittere Enttäuschunge, die aach mer mit Ouch
däle, an us gedacht hott. Äisch hätt schun längst ouere Brief
beantworte sulle, awa wenn ma in groß Familisch se versorje
hot, muuß ma sich schunn in arwitsfräi Zäit dezu oussuche. In
Beantwortung ouerer Frooe kann äisch ouch mitdäle, dat it us
während des Krieschs ganz gut ergang is.
In Porto Alegre allerdings, word infoolisch de Versenkung vum
brasilianische Dampfer „Parana“, dä ahngeblisch vun deitsche
U-Boote versenkt woord, vum Pebel Fouer an deitsche Hannelshäiser
gelaacht. It passaerte awa, dat debäi brasilianische Hannelshäiser
mit niererbrannte. De allgemäne Schare belief sich uff ungefähr
20 Millionen Milreis.
Use Staatspräsident, Herr Borojes de Medeiros, lies dat deitsche
Konsulat dorisch Militär beschitze. Er is for die Untate nit
verantwortlisch se mache. Ihm verdanke mer aach us Wohlergehn
während de schwere Zäite.
Ewefalls honn mer it ihm se verdanke, dat mer in usem Munizip Santa Cruz die ganze Joor in Bermäster
deitscher Abstammung harre unn noch honn.
Wuhl woorde mer vun use brasilianische Mitbierjer schief
aangeguckt, awa dat hot sich jetzt wierer gelaacht. Aach sunst ware
iwerall Vorkummnisse se verzeichne, de Ursprung noore uff
Deitschehass sericksefähre is, die awa im Gänsatz zu oure
Verhältnisse mit de feindlische Natione, noore als Kläinischkäte se
betrachte sinn.
Die allgemän Wehrpflicht is säit fünef Johr in Brasilie ingefoort wor. Dat dohbäi die Deitsche am zahlreischste
ousgelobt wäre, hot säine Grund dohdrinn, dat die brasilianisch
Militärverwaltung die deitsche Bue tauchlischer find als die
anerer Natione. Ferner is in Betraach se ziehe, dat die farwische
Brasilianer zum größte Däl als sogenannte Buschmänner, ähr Kinner
nit ins Zivilregister intran losse, wat zur Folisch hot, dat die
Regierung dieselwe nit ouslowe kann, wäil se kän Ouswäise
erbringe kinne unn iwerhaupt kän Ahnung hot, ob solische Läit iwerhaupt doh sinn.
Ous mäiner nächst Verwandtschaft sinn bisher 3 ausgelobt wor. Zwo
Schwäer unn 1 Neffe. Zwo dovun honn ährer Pflicht bereits genischt,
während ähne Schwor gäenwärtisch in Santana do Livramento säin
Dienstjohr aangeträt hott.
Ernst Claas, in Enkel vun mäinem Unkel Peter Claas, is an Typhus
gestoreb. Er hott säin Johr abgedient unn war wierer in Freihät
als ihn die tückisch Krankhät uffs Krankebett geworef hot, vun derer nit
wierer uffgestand is. Säin Heimat bekimmt er nit meh se siehn.
Herr Parrer Zwich hot dat Parramt user Gemän Rio Pardinho
iewernomm. Er war vorher Parre in Rumänie. Us
Nobagemän Sinumbu hot sich Herrn Parrer Schweinitz zu ährem
Seelsorjer beruf. Die Zwo sinn vor korzem ous Deitschland noh hie kumm.
Dat der driewe for die Riograndenser Synode Geld sammelt, is sehr
edel gehannelt, awa us Empfinde seht us, dat die Riograndenser
Synode in Betracht vum große Ilend in Deitschland unner de
Kinner, dat Geld nit ahnnehme sullt, sonnersch datselwe liewer an
die arme Kinner verdäle sullt.
Bitteres Weh schläischt sich änem ins Herz wenn ma heert, dat in
armes unglicklisches Vulik Geld sammelt for in aneres Vulik, dat in
bessere Verhältnisse läbt. Äisch wäß nit, ob äisch hie dat
rischtische getroff hon, awa mäin Gefiehle sahn mer, dat die
riograndenser Protestante die Synode ous eiener Tasch
unnerstitze unn ferere kinnte.
Soewe laß äisch in de „Kolonie" dat Herr Parrer Dedekind, dä ouch
joh bekannt is, voroussischtlisch im Juli orer August for die
Deitsche in Südamerika loh her kimmt.
Die furschtbare Teuerung, die sich in de ganz Welt brät gemach hot,
honn mer aach dorischsekoste. It is aach alles 2 - 3 orer 4 mol so
däier als vor em Kriesch. Dohdegähn gehn die Produktpreise runner, dat
it manschem wuhl um säin Existenz bang wärd, wenn it nidd ball in Umschwung gitt.
Die Preis sinn ungefähr folgende: in halwe Sack Wäismähl
kostete vor däm Kriesch 7 bis 8 jetzt 28-30 ts. 1 Sack Salz 4-5 ts
jetzt 10 ts. 1 Kilo Zucker 700 rs jetzt 1400-1800 rs. 1 Flasch Bier
600 rs jetzt 1300 rs, 1 Paar Schuh 12000 rs jetzt 30-36 ts. 1 Kilo
Rindfleisch 400-500 rs jetzt 1 ts-1300 rs. 1 Kilo Kaffee 1600 jetzt
2500 rs. 1 Wahn 260 ts, jetzt 500 ts bis 600 ts. 1 Pluch 85 ts
jetzt 200 ts. Tabak, Speck, Bohne und Mais sind fast um 1/3
billischer wor, jedoch honn die Artikel in däm Johr mit
geringe Schwankungen ähr Preise bäibehall. De Tabakpräis vum
Johrgang 1920 war je noh Qualität zwische 10 ts.- 20 ts. per
Arroba. 1 Arroba Speck kostet 15 ts., 1 Sack Bohne 10 ts., 1 Sack Mais
10 ts., 1 Sack Grumbeere 10-15 ts.
Dat wäre ganz gure Präis, wenn leider die viele Mißernte nit
wäre. Grumbeere honn mer schun meh Johr nit meh in
genügender Meng geernt.
In de vorrisch Winterähr hon mer sogar nor 1/2 Sack geernt
zum esse. Die letzt Friehjohrsähr ergab 10 Sack Essgrumbeere.
Die jetzisch Winterähr steht vor de Deer. Sie werd awa infollisch 4
vorher gegangener Dürre kläglisch ousfalle, so dat mir froh sinn
wenn mer genischend Some for die nächst Oussaat bekumme.
Us Hauptnahrung besteht ous schwarze Bohne, Maniok,
Brotflade, Reis unn Säifleisch.
Im Johr 1915 harre mer in groß Truckehät. Mer ware, um us Vieh
nit verhungere se losse, gezwung datselwe mit Gummere se
fiehrere. Um dat närisch Wasser for dat Vieh se beschaffe, gruwe mer
diefe Löcher in de Sümpf. Mer stande domols werklisch in einer
behs Zäit.
Als dann korz vor Wäihnachte de lang ersehnt Rän fiel, war die
grehste Sorisch vun us genomm. Dat Ähr war wie vorous sesiehn in
schläscht.
Im Johr 1919, dem 22. November, kam dann die groß Iewerschwemmung. Die
älteste Bewohner kunnte sich nit erinnere dat de Rio Pardinho
jemols so groß war.
Ungeheuer groß war de Schaare unn die Not de Bewohner in de Tieflänner im ganze Munizip. Viel Häiser,
Stallungen und Tabak trickenede Schepp spielte dat Wasser ähnfach wäsch.
Die Ackerkrume worde so dief wie der Pfluch ging unn noch diefer
weckgeriss. Viel Vieh, ähn Pferd, Kieh, Rinner, Säi und Hiehner sinn
versuff. Unn wat noch schlimmer war, die arme Mensche die dobäi
umkame.
Dat best Ackerland, die Tiefewene vun Sinumbu und Rio Pardinho
sinn uff lang Zäit verwiest. Dorisch unermiedlisch Ousdouer unn
Zähischkät vermähe mer it vielläischt in 10 Johr zur selwe
Ertragsfähischkät se brenge wie vorher.
For die Verunglickte die dorisch dat Unglick fast gänzlisch veraremt
ware, worde sofort mildtätische Sammlunge veranstalt, um deselwe
wierer Better, Klärer unn Läwensmittel se verschaffe.
Die vier Brierer läwe noch, se losse sich bedanke for die
Nohfroohe. Mäine Unkel Peter is 77 Johr alt. Dat Alter mischt sisch
schun sehr bemerikbar. Mäine Vatter is 75 Johr alt. Unkel Fritz werd
im Juni 72 Johr. Unkel Philipp is 64 Johr alt.
Us Familisch besteht aus 11 Käpp, mäin Eltere, Äisch unn mäin
Frah unn 7 Kinner. Äisch sinn 39 Johr, mäin Frah is 35 Johr alt.
Von de Kinner, 3 Buwe unn 4 Mädscher is dat älst 14 Johr unn
dat jingst 4 Monat alt.
De
Vatter list sich bedanke for die Ouskunft iewer Hundem unn send ouch sowie säine Angehärische dort die herzlichste Grieß,
äweso
säine Juchendfreind David Wagner list er herzlich grieße.
Viel Grieß vun mer unn mäiner Familisch sendet Ouch
Theodor Claas |