Hunsrücker Platt

Auswanderung nach Brasilien


zurück zur Startseite

Brasiljebrief 1914

vun Theodor Claas

uue vun links: Helena, Edmundo, Adolpho, Lindolpho und Leopoldina Claas

Vorergrund vun links: Erna, Ida geb. Rediske, Theodor, und Wilma Claas


Sinimbu, 18. Juli 1914
 

Liewe Verwandte

Ouere Brief vum 3. Juni honn mer am 6. Juli erhall. Irrtimlischerwäis wurd er an Unkel Peter säine Adam abgenn, vun däm uff gemach unn dorischgeläs, so word däh Irrtum entdeckt.
Mittem Gefiehl innerer Zufriedehät honn mer Ouere Brief geläs unn freue us uffrischtisch iewer Ouer glicklisch bestanene Exame.
Mer gratulere unn beglickwinsche Se zu dähm Erfolig unn gestehn it us uffe, dat mer in Brasilje it nit sowäit brenge wäre. Mer sinn stulz druff dat einer ous user Familisch, besunersch ous de Familisch Claas it is, däh it verstann hot, sich in heher Stellung in de groß Welt se erwerwe.
Ouer Gehalt entsprischt noh usem Geld in Wert vun 5125500 rs änem Gehalt, wie it hie in Santa Cruz de uuerscht Munizipalbeamte (Bärmäster) krieht.
 

Wat dat Familieerwe ahnbetrifft, so kinnt sisch dat vielläischt dorisch Ousbildung unn gure Schoole, längere Johr hindorisch fortgesatzt, besser entfalte, als wie it so de Fall is. Immerhien git it Persone in user Verwandtschaft, die nit gerad dumm sinn.
So is z.B. Jakob Claas in Sohn vum Unkel Peter Claas, sosesahn for die hiesische Verhältnisse in Allesmacher. Architekt, Tischler usw. Er is in Praktiker, wie ma se hie selte find. Aach seine Brurer Peter ist fachmännisch verahnlaacht, nor ebbes bummelisch, unn hot it dorisch Läischtsinn soweit braacht, dat it ihm nit zum beste geht.
Wat Peter Hölz ahnbelangt, so kinne mer bestätische, dat er werkelisch wat vun däm Familieerwe abbekumm hot, denn er is ewefalls Zimmermann ohne in die Lehr gegang se sinn.


Wie it kimmt, dat die Kinder oueres Unkels Ihnen nit schreiwe, kinne mer ihnen mometan nit schreiwe. Die Entfernung zwische us unn Hölz ehrer Wohnung is inn sehr bedeutende. Mer wärde us awer bemiehe, Hölzen Ouer Winsche bäisebrenge, unn ihne diesbezüschlisch kräftisch uff de Zahn se fiehle.


Dat se driewe dorisch Vorträsch mit Lischtbilder for us Kersche unn Schoole se werwe versuche, is sehr lowenswert, unn in Bewäis edler Gesinnung us Deitsch-Brasilianer gähniewer, däh us sehr erfräit.


Iewer die Schoolverhältniss in usem Land kinne mer Ihnen nix rechtes Zusahendes schräiwe. Ärschtens sinn die Schooljohr zu korz bemess, die Kinner gehn 3-4 Johr in die School. Und zwotens sinn us hervorrachensde Lehrer all an Regierungsschoole ahngestallt, wo dann die Kinder in alle zwo Sproche unnerrischt wäre.
Dobäi lehre die Kinner in däh korz Zäit nit rischtisch Deitsch schreiwe, unn in de Landessproch sieht it noch schleschter ous. Unn so kimmt it, dat die Kolonistekinner sich in Werkellischkät mit Brasiljanern nit rischdisch verstännische kinne.
Unn drittens, die kläne Privatschoole mit ärem ewische Wechsel vun däh Lehrer, kinne de Kinner so gut wie nix biete. Unner de Lehrer dieser Schoole sinn solsche debäi, die nit imstand sinn rischtisch noh de Orthographie se schreiwe. Dat gilt natärlisch nit for alle Privatlehrer.
 

In Kärscheahngelähehäte harre mer dies Johr in alle zwo Kärsche, Sinimbu unn Rio Pardinho ziemlische Radau. Doh is zunägst die Gemän Sinimbu, die wullte inn Glocketorem ahnboue. Als nount däh festgesetzt Daach de Versammlung doh war, erschien in Gemänemitglied, in gewisser Hennig, däh plant inn nouw Kärisch 1/4 Stunn unnerhaleb der alt Kärisch se bouwe. Dodorisch entstann dann de Sträit. Ähn Partei war for die nouw Kärisch, die annere for die Alt.
Um nound mit dähm Bou der nouw Kärische vorwärts se arwete, sullt dann in nouw Gemän gegrind wäre, dobäi langte ma awer mit lange Arme nunner in die Gemän Rio Pardinho, um dann aach in paar Mitglieder absezwacke, unn dat wullte die sich nit gefalle losse.
Wat ous de Geschicht werd, kinne mer hout noch nit sahn, wenn gewisser Hennig, däh zur Zäit in Europa weilt, zrickkehrt werd die Geschicht wierer vun vore ahnfänge, da er in influssräischer Geschäftsmann is.


In user Gemän Rio Pardinho war aach in klän Rebellion ousgebroch, word awer wierer glicklischerwäis vun verninftisch denkende Männer ball wierer gedrickt. Hie haneltet it sisch um ähn in de Näh vun de Kärisch gelähene Wohnung zu em Zweck ähnes Pfarrsitzes ansekafe.


Dat Blaat "der deutsche Aussiedler" is us hie nit bekannt. Wo werd it rousgenn ? Wenn se sisch iewer uns Gäschend intressäre unn gere iewer us Umgäschend ebbes läse wulle, so kann äisch Ihne als sehr verbreitet Blaat die Zäirung "Kolonie" vun Santa Cruz empfehle.


In Rio Pardinho honn mer Koloniste in Landwirtschaftlich Genossenschaft (Cooperativa Agricola) gegrinnd. Us Hauptauemerik honn mer dobäi uuf die Verbesserung vun usem Tuuak gerischt. In groß Geschäft wärd vun de Vereinischung näwenbäi gefoort.
It is nämlisch dorisch die Tuuakfabrike in Santa Cruz so wäit kumm, dat mer de Tuuakhannel zum Däl selwer iewernämme mußte, um wenischtens dohdorisch in bessere Preis se erziele. Bekanntlisch schnäire die Tuuakfabrike in Santa Cruz nore de scheene helle Tuuak, während se de dunkle unn die zwot Sort noh de große Städt unn ined Ousland schicke. Dodorisch is it kumm, dat use Tuuak im Ousland nit im beste Ruf steht. Mer hoffe awer bestimmt, dat dorisch uns Genossenschaft (zur Zäit bestehn in unsem Munizip Santa Cruz 8-9 solscher Vereinischungen) wierer helle unn dunkle Ware innet Ousland kimmt, unn doh in bessere Wert gried.


Iewer Familieverhältnisse gired et in Meng se schräiwe.
Doh is zunächst Unkel Peter säin Dochder Maria se erwähne. Diesellebb war mit Heinrich Wegener verhäirat. Se harre in groß Koloniegeschäft ganz in user Näh, machte awer dorisch läischtsinnisches Hannele unn aach dorisch großartische Verschwendung pleite. Bäi däm Bankrott worde die Verwandte sowie die Fräind sehr geschädischt. 5 Johr noh däm Vorfall isser in Santa Cruz gestoreb unn hinterließ ihr in gut gehendes Hotel.
Äisch muus noch in Blaat nemme. Noh in paar Johr ging dann ehre änzische Suhn noh de La Plata Staaten Managos unn Amazonas in die Gummiwälder unn iewernahm in Stell innem Gummigeschäft. Ahnfangs schrieb er öfters noch hämm, awer säit langer Zäit bläibt jeglisches Lewenszeische vunnem ous. Ob er noch läbt fräht ma sisch hie ?
Sie heiratete dann vor zwo Johr in gewisse Ortmann (katholisch) ous Düsseldorf. Nohdäm beide gemänsam dat Hotel weirer gefohrt honn, begawet sisch, dat se dorisch häislische Unfriere die Wirtschaftsinrischtung verkaft honn unn noh Berlin, Cranz an de Elbe unn Hamburg geräst sinn. Vun doh sinn se wierer zurickgekehrt, wo se awer jetzt vum Wind hiengejaat sinn, wäß hie kä Mensch.


Ous user Familisch girred it aach vun Krankhäte se berischte. Mäin Schwester Emma is schun viele Johr krank, se is schun bäi alle Ärzt in Santa Cruz gewäs. Kärzlisch kam se erscht noh 5-wöchentlischem Uffenthalt in Dr. Hoffmanns deitschem Sanatorium hämm, ohne räscht Hilläf gefunn se honn.
Mäinem Brurer Hermann säi Fra is aach 4 Wuche doh gewäs, se is ziemlisch wierer hergestallt.
Brurer August hot sisch in Mahlmiehl gebout, er woont in de Querpikade discht bäi Jakob Hölz.
Maria, die ältst Schwester woont in Villa Teresa, it geht ehr unn ährer Familisch gut.
Bäi us im Vaterhous is sowäit noch alles gesund. Vater und Mutter sinn munter unn rüstisch.


Mer harre dies Johr in sehr milde Winter, de ganze Winter harre mer gar käne Räif, Schnee kenne mer bäi us nit. Vorisch Johr war it äwenfalls im Winter immer freindlisches Währer. Wat us nit gefällt, is däh viel Rähn däh zur Zäit hie fällt. Us Stroße sinn dohdorisch uff Stelle fast unpassärbar woor. Ous Santa Cruz kame in de Summerzäit äftersch die Städter mit Automobile noh Sinimbu. Dat Vergnische is ihnen nound dorisch die schlechte Stroße versaht.


Äisch hätt in Bitt an Se. Wenn Se nochemol schreiwe, sinn Se so gut unn setze Se hinner de Name Adam Claas in "tio" dehinner, dat is soviel wie Unkel unn de Brief wärd direkt in us Hous geschickt. It is schun äfftersch vorkumm, dat Briefe an mäine Vater adressiert, an Adam Claas, Sohn vun Peter Claas, abgenn wor sinn.
 

Äisch will nound schließe unn herzlisch grieße. Grieß vun Mutter unn Vater an Se unn ehr Familisch, eweso grieße se alle Verwandte ous Hundheim vun Ihne. In säinem Ufftrag honn äisch däh Brief geschrieb unn hoffe dat er Ouch in bester Gesundhät antreffe mäschd.
 

Unn nochmols säid all rescht herzlisch gegrießt vun Oueräm ergäwenem Theodor Claas.
 

Nohtraach: Doh se dat letzte Bild oueres Vaters an Unkel Hölz geschickt honn, war it säine unn aach mäines Vaters Wunsch, Ihnen dat Orginalbild näbst änem Bild äner Nohuffnahme zuricksesende.


De Originalbrief als PDF: Brasilienbrief 1814

zrick an de Anfang